ترس در کودکان می تواند علت ها و عوامل زیادی داشته باشد. بدون شک همه ما در کودکی به نوعی ترس را تجربه کرده ایم. هرکدام از ما ممکن است بنا به شرایطی که در آن بزرگ شده ایم نوعی از ترس را تجربه کرده باشیم.ترس در کودکان یک امر نگران کننده نمی باشد و تقریبا برای رشد و شکوفایی کودک و یا هر فردی اجتناب ناپذیر است. برای آنکه بتوانید ترس در کودکان را ازبین ببرید لازم است ابتدا آن را خوب بشناسید. نشانه ها و علامت های ترس در کودکان ، علت های ایجاد ترس در کودکان ، انواع مختلف ترس در کودکان ، راجترین شکل ترس در کودکان و… این ها مواردی است که باید بدانید.
در این مقاله از ابرکودک ما در مورد موارد ذکر شده برای شما مطالبی بیان خواهیم کرد. با آگاهی از این موارد می توانید برای پیشگیری ترس در کودکان و یا در مرحله بعد درمان ترس در کودکان اقدام نمایید.
ترس در کودکان از تاریکی احتمالا خسته کننده ترین موضوعی باشد که والدین با آن روبرو هستند. کودکی که از تاریکی می ترسد این حق را دارد که راحت بخوابد و به او کمک شود تا براین ترس غلبه کند. متاسفانه این نیاز معمولا زمانی بیان می شود که والدین وبه خصوص مادر کمترین حوصله و صبر را دارند، در پایان یک روز طولانی و خسته کننده.
ترس در حد معقول آن و منطقی لازم می باشد
ترس از نخستین احساسات است که هر فرد در طول زندگی خود میکند ترس در حد معقول آن و منطقی آن به بقای زندگی کمک میکند و نه تنها مضر نیست بلکه لازم و ضروری است اما اگر به صورتی نامعقول و غیر طبیعی در فرد ظاهر شود و زندگی وی را دچار اختلال و مشکل نماید نیازمند درمان است تا از پیامد های منفی آن جلوگیری شود. یکی از راه های درمانی که در این مورد کارآمد است قصد درمانی با پیشته ای بسیار کهن به یاری کودکان می آید و به آن ها کمک میکند با همذات پنداری با شخصیت های داستان بر ترس خود فائق آیند.
چگونه به کودک خود کمک کنیم تا بر ترس از تاریکی پیروز شود؟
گاهی کودکان از دیدن چیزهایی که بنظر ما خیلی ساده هستند میترسند و گریه میکنند. ترس آنها به دلیل ناشناخته بودن پدیده ای که با آن مواجه هستند میباشد. یک حیوان خانگی، یک عروسک جدید، یا حتی یک چراغ قوه ی ساده. حتی گاها کودک از هر تجربه ی جدیدی سرباز میزند. مثل بازی با کودکان ناآشنا، بازی های جدید، تصور اینکه توان مقابله با پدیده ی جدید را نداشه باشند یا اشتباه کنند و دیگران به آنها بخندند کودکان را مضطرب میکند.
دور کردن ترس در کودکان و بالا بردن اعتمادبه نفس آنها
همواره ترس و نگرانی بخشی از وجود انسان‌ها بوده است. همه ما خاطراتی از ترس‌های دوران کودکی‌مان را به یاد داریم. وقتی چیز وحشتناکی در تاریکی بود، خشکمان می‌زد. یا شاید درباره مرگ، چه برای خودمان و چه عزیزانمان نگران بودیم. برخی از ما از سگ می‌ترسیدیم، بعضی از خالی شدن آب وان حمام و برخی دیگر از جاروبرقی. گرچه وقتی بزرگ می‌شویم این گونه ترس‌ها مسخره به‌نظر می‌رسند، اما آنها واقعاً وجود داشته و ما را می‌ترساندند.
جنبه‌های گوناگون این نوع ترس‌ها به مرور زمان و با رشد ما مهار شده و ظاهراً از بین می‌روند، اما آنها در کودکان امروز هم واقعاً وجود دارند.
روبه‌رو شدن با ترس در کودکان
کودکان نیاز دارند چیزهایی را که باعث اضطرابشان می‌شود بیان کرده و آنها را با والدین، معلمان و دوستانشان در میان بگذارند. آنها نیازمند شجاعتی برای روبه‌رو شدن با ترس‌هایشان هستند و البته یادگیری مهارت‌هایی که روزبه‌روز با استرس‌هایشان مقابله کرده و بر آنها چیره شوند. برای یادگیری این مهارت‌های مهم و البته دشوار، بزرگ‌ترها باید کودکان را حمایت کرده و راه و روش درست را به آنها نشان دهند.
وظیفه ما این است که کوچک‌ترها را برای یافتن پناهگاهی امن و مطمئن در این دنیای مبهم و وهم‌آلود با سلاح‌های روحی و روانی مجهز کنیم. باید با کلمات و مثال‌های واقعی، قدرت شفابخش ارتباط خوب، اطمینان و ایمان را با کودکانمان تقسیم کنیم.
در این سنین حساس و بحرانی باید با دلگرمی دادن، ترس‌ها را از کودکان دور کرده و سپس آنها را از دنیایی متزلزل و غیرقابل‌اعتماد به جایی امن، زیبا و مطمئن هدایت کنیم. کودکان، شایسته به‌دست آوردن موقعیت‌ها و تجربیات خوب و زیبا برای رشد و بالندگی در دنیایی سرشار از دوستی هستند.
بعضی از کودکان از صداهای بلند میترسند. هر صدایی مثل رعد و برق، آژیر و … آنها را مضطرب میکندو به گریه می اندازد.
ترس در کودکان از دور شدن از مادر و پدر
کودکان در سنین خاصی از دور شدن از مادر و پدر، یا دور شدن از خانه احساس نگرانی میکنند. بعضی از کودکان در زمان رفتن به مدرسه یا مهدکودک دچار ترس از تنهایی میشوند و راضی به جدا شدن از مادر و پدر خود نمیشوند. یا در مواردی کودک حاضر نیست پیش هیچ کسی غیر از مادر یا پدر خود بماند. این اتفاقات ناشی از نداشتن مهارت کافی در غلبه بر ترس از تنهایی یا گم شدن است.
نقش ترس در تکامل انسان
ترس یکی از پدیده هایی است که نقش بسیار تعیین کننده ای در تکامل انسان ابتدایی داشته است.
همچنین ترس در شکل گیری و توضیح شخصیت انسان و در روابط اجتماعی، جزء یکی از فاکتورهای اساسی در توصیف شخصیت محسوب می شود. چنان که در همین لحظه که مشغول مطالعه ی مقاله مربوط به « ترس در کودکان » هستیم بعضی از ما از ترس کودک یا نوجوانمان دچار ترس شده ایم و بعضی با آرامش بیشتری به بررسی موضوع می پردازند و خودکنترلی بیشتری دارند.
هنگامی که ما ترس را تجربه می کنیم دست خوش تغییرات بدنی و هیجانی گوناگونی می شویم که پاسخ ترس را تشکیل می دهند.
چهار عنصر ترس دارای
۱ ) عناصر شناختی
انتظار آسیب قریب الوقوع که ممکن است موجب اضطراب و اختلال در توجّه و تمرکز شود.
۲ ) عناصر بدنی
واکنش اضطراری بدن به خطر به علاوه تغییرات موجود در ظاهر ما مثل داغ و سرد شدن یا عرق کردن، تپش قلب یا دیگر تغییرات فیزیولوژیک.
۳ ) عناصر هیجانی
احساس دلهره و وحشت زدگی.
۴ ) عناصر رفتاری
گریه، جنگ، گریز، در جای خود خشک شدن، ترس های معمول کودکی با بالا رفتن سن تغییر می کند . این ترس ها شامل ترس از غریبه ها، ترس ازجدایی ترس از بلندی یا تاریکی، ترس از حیوانات و حشرات، ترس از خون یا تنها ماندن در خانه می باشد که به تفکیکِ سن در زیر بیان شده اند.
ترس در کودکان ازیک تجربه ی ناخوشایند
کودکان معمولاً پس ازگذراندن یک تجربه ی ناخوشایند با یک شیء خاص، ترس از آن را در ذهن خود پرورش می دهند و ممکن است به صورت ترس مرضی یا فوبیا جلوه کند که در جای خود آن را توضیح می دهیم، مثل گازگرفتگی از سگ یا تصادف یا ترس از حشرات و ارتفاع و دزد و…
« اضطرابِ جدایی » نیز به عنوان یک اختلال، معمولاً موقع آغاز پیش دبستانی و مدرسه رفتن خود را نشان می دهد ولی از یک تا سه سالگی جزء فرآیند رشد کودک می باشد.
ترس های اختصاصی کودکان در جریان رشد
کودکان در جریان رشد با ترس های اختصاصی روبه رو می باشند. آشنایی پدر و مادر با این نوع ترس ها می تواند آمادگی بیشتری برای آن ها ایجاد نماید.
دانستن این نکته که مراحل رشد شناختی و هوشی کودکان در هر سن این ترس ها را ایجاد می کند، به مادران و پدران کمک می کند تا در کنار آمدن با ترس ها یا پیش گیری از بروز یا کاهش آن ها در فرزندان خود بهتر اقدام نموده و یا هنگام بروز آن ها با آرامش بیشتری فرزندان خود را مورد حمایت و دلجویی قرار دهند.
ترس گذرا
وقتی کودکتان از چیزی می ترسد این ترس گاهی گذراست مانند ترس از تاریکی و به مرور این ترس با گذشت زمان یا از بین می رود یا کاهش می یابد و گفتن جملاتی مانند این که ترس نداره هیچ کمکی به حل مشکل نمی کند و بچه اینطور درک کی کند که پدر یا مادرش او را نمی فهمند.
همچنین بعضی از والدین از این مساله سوء استفاده می کنند و کودک خود را برای تنبیه به تاریکی می فرستند و با این کار ترس کودک خود را که می توانست گذرا باشد، ریشه دار می کنند.
مهم‌ترین نشانه های ترس در کودکان
فرار و ترک محل و موقعیت
درخواست کمک کردن
جیغ و داد زدن
چنگ زدن بدن
تشنه شدن و خشکی دهان
لرزش اندام بدن
رنگ پریدگی صورت
تنگی‌نفس و لرزش صدا
افزایش ضربان قلب
عرق کردن
احساس خستگی شدید
از دست دادن کنترل ادرار
لکنت زبان
نگاه‌های غیرطبیعی
گوشه‌گیری، انزواطلبی و کمرویی
اختلال خواب
اختلال گوارشی
جویدن ناخن
شب‌ادراری
علل ترس در کودکان
۱) به طفل آموخته می شود که محتاط و بیمناک باشد. زیرا ناچاریم در موارد مختلف طفل را با ترس آشنا سازیم. برای مثال او باید از آتش یا از حرکت اتومبیل ها بترسد. اما برخی از مادران اطفال را از اشیا یا اشخاصی که نباید بترسند، بر حذر می دارند. این مادران ممکن است به خاطر آسودگی خویش و انصراف بچه از خیره سری او را از پلیس یا دکتر بترسانند.
با ترس کودک خود چه کنم؟
۲) طفل بر اثر تجربیات خود با ترس آشنا می شود. اگر طفل در موقعیت خاصی ترسیده یا صدمه دیده باشد، احتمالاً در آینده نیز از همان موقعیت و وضع دچار ترس و دلهره خواهد شد.
۳) ترس طفل ممکن است در نتیجه تقلید از چیزی باشد. کودک کم سن برای اطفال بزرگتر و افراد بالغ اهمیتی زیاد قائل است و آنان را بسیار دانا و قوی تصور می کند. بنابراین، اگر یکی از آنان از چیزی بترسد، کودک کم سن تر فکر می کند که آن چیز باید خیلی وحشتناک باشد و به ناچار او نیز دچار ترس می شود.
۴) خیال و تصور طفل کم سن مستعد ترسیدن از اشیایی بخصوص است که حرکت یا تولید صدا می کنند؛ زیرا طفل تصور می کند که آنها زنده اند و ممکن است او را اذیت کنند.
منبع مقاله
